Tóm tắt phiên điều trần về AI tại Thượng viện Hoa Kỳ (2025)

1. Mục tiêu chính của phiên điều trần

• Khẳng định tầm quan trọng sống còn của AI trong cạnh tranh kinh tế và an ninh quốc gia.
• So sánh mô hình phát triển AI giữa Mỹ và Trung Quốc: nhấn mạnh Mỹ cần duy trì vị trí dẫn đầu.
• Cảnh báo rủi ro từ mô hình quản lý kiểu châu Âu (EU): bị xem là bóp nghẹt đổi mới sáng tạo.
• Kêu gọi chính sách hỗ trợ nhẹ nhàng, tập trung vào đầu tư và hạ tầng, tránh “overregulation”.

2. Các trụ cột để Mỹ chiến thắng trong cuộc đua AI

🚀 a. Hạ tầng tính toán (Compute Infrastructure)

• Mỹ cần các trung tâm dữ liệu quy mô lớn (ví dụ: dự án Stargate ở Texas).
• Cần nguồn năng lượng khổng lồ và ổn định (tránh phụ thuộc vào năng lượng không ổn định như gió, mặt trời).
• Khó khăn lớn nhất: quy trình phê duyệt xây dựng, cấp phép năng lượng đang làm chậm mọi thứ (đặc biệt tại cấp liên bang như Army Corps of Engineers).

👩‍💻 b. Nhân lực & Giáo dục

• Thiếu kỹ sư phần cứng, phần mềm, AI practitioner.
• Kêu gọi di trú tay nghề cao, đặc biệt từ các quốc gia có nền giáo dục mạnh.
• Microsoft: “AI adoption = skilling + infrastructure”.

🌎 c. Chiến lược xuất khẩu & thiết lập chuẩn mực toàn cầu

• Mỹ chỉ có 4.5% dân số thế giới → muốn dẫn đầu thì phải được phần còn lại của thế giới sử dụng.
• Nếu Mỹ không cung cấp AI đủ nhanh, quốc gia khác (như Trung Quốc) sẽ trám vào khoảng trống bằng giải pháp kém chất lượng nhưng “sẵn có”.
• Kêu gọi tạo ra một “Tech NATO” – liên minh các nền dân chủ công nghệ để thiết lập luật chơi toàn cầu.

3. Cảnh báo từ các CEO công nghệ

❌ a. Nguy cơ từ “chuẩn mực kiểu EU”

• Sam Altman: “Every time we launch a new model, we joke: ‘Not available in the EU’ – because of slow regulatory approval.”
• Brad Smith: “Pre-approval regimes will kill US competitiveness. We must avoid California turning into an AI DMV.”

❌ b. Rủi ro về dữ liệu và IP

• Nếu luật về dữ liệu quá hạn chế (kiểu như cấm dùng dữ liệu công khai để huấn luyện), Mỹ sẽ thua trên chính sân nhà.

❌ c. Đừng để AI lặp lại lỗi của Internet và mạng xã hội

• Trẻ em cần bảo vệ nghiêm ngặt hơn; người lớn cần được quyền sử dụng linh hoạt.
• Altman: “I don’t want my child’s best friend to be an AI bot.”

4. Đề xuất chính sách cụ thể

• Regulatory sandbox for AI: giống mô hình thời kỳ đầu của Internet (luật viễn thông 1996, miễn thuế Internet 10 năm).
• Đầu tư công – tư cho điện hạt nhân, fusion, và grid hiện đại.
• Đơn giản hóa xuất khẩu AI và chip, tránh các hạn ngạch định lượng gây bất ổn niềm tin.
• Chương trình giáo dục và đào tạo quy mô lớn, bao gồm cả tiếp cận AI cho học sinh tiểu học.

5. Một số chi tiết đáng chú ý

• Sam Altman: GPT hiện có 500 triệu người dùng mỗi tuần, đứng thứ 5 về lượng truy cập toàn cầu (SimilarWeb).
• Brad Smith: “This is not about building machines that replace people. It’s about building machines that make people better.”
• Tầm nhìn chung: Mỹ sẽ không thắng nếu chỉ làm AI tốt nhất. Mỹ chỉ thắng nếu phần còn lại của thế giới dùng AI của Mỹ.

6. Hạ tầng & chuỗi cung ứng AI

• Altman và Smith đều nhấn mạnh: Nếu Mỹ không đầu tư mạnh vào hạ tầng – từ chip, năng lượng, data center – thì mọi nỗ lực khác đều sẽ vô nghĩa.
• Permitting (giấy phép xây dựng, phê duyệt năng lượng) hiện là nút thắt lớn. Các doanh nghiệp bị chậm triển khai vì thủ tục phức tạp.
• Cần sự ổn định giữa các bang và chính quyền liên bang – một framework AI duy nhất sẽ giúp giảm rủi ro bị “kẹt vốn” ở những bang có luật riêng.

7. Vai trò của các phòng thí nghiệm quốc gia

• Tất cả panel đều ca ngợi Fermilab và Argonne là nền tảng cho nghiên cứu AI, vật lý và khoa học sức khỏe.
• OpenAI và AMD đều chia sẻ họ đang hợp tác sâu để đẩy nhanh tiến độ khám phá khoa học nhờ các mô hình mới (như GPT-4).
• Đây là lĩnh vực duy nhất mà OpenAI chia sẻ weights của mô hình cho tổ chức bên ngoài, cho thấy tầm quan trọng chiến lược.

8. An ninh quốc gia & luật

• Sự dẫn đầu AI của Mỹ chỉ còn cách Trung Quốc 6 tháng – nếu bị chậm bởi luật lệ chồng chéo, Mỹ sẽ mất lợi thế.
• Các CEO ủng hộ một luật “liên bang nhẹ” (light-touch) để duy trì tốc độ đổi mới, tránh 50 tiểu bang có 50 bộ luật riêng.
• Cảnh báo về vốn đầu tư Mỹ tài trợ cho AI Trung Quốc – đặc biệt là dùng trong quân sự, giám sát, và propaganda.

9. Deepfake & Quyền số hóa (digital rights)

• Các ví dụ như deepfake Al Roker, Harry Styles, Beyonce đang trở thành vấn đề pháp lý.
• Tất cả CEO ủng hộ thiết lập tiêu chuẩn nhận diện & quyền cá nhân số hóa, dù có lo ngại rằng không thể ngăn cản hết việc sinh nội dung deepfake.
• Ý tưởng chính: “Không cấm tạo, nhưng phải kiểm soát phân phối, nhận diện, và xử lý pháp lý khi có yêu cầu.”

10. Ảnh hưởng môi trường

• Lo ngại về năng lượng, nước, khí thải từ data centers ngày càng lớn.
• Microsoft và các công ty khẳng định họ áp dụng:
  • Closed-loop liquid cooling
  • Water replenishment projects
  • Power-neutral deployments (không tăng giá điện cho người dân địa phương)
• Ủng hộ Quốc hội nghiên cứu và cập nhật định kỳ ảnh hưởng môi trường của AI.

11. Việc làm & đào tạo

• Altman từng nói 70% việc làm có thể bị thay đổi (không mất hoàn toàn) – và tốc độ lần này nhanh hơn mọi cuộc cách mạng trước.
• Giải pháp:
  • Đưa AI đến tay người dùng càng sớm càng tốt (“iterative deployment”).
  • Đầu tư mạnh vào chương trình học AI – ví dụ như AI Scholarships, University of Michigan trang bị AI cho toàn sinh viên.
  • Hợp tác giữa doanh nghiệp – chính phủ – đại học là bắt buộc.

12. Các quy chuẩn mở & tiêu chuẩn

• Lisa Su (AMD) nhấn mạnh tầm quan trọng của mô hình mở ở tầng phần cứng – không chỉ phần mềm mới cần open source.
• Altman gợi ý cần các giao thức mới tầm cỡ như HTTP, thúc đẩy đổi mới thay vì kìm hãm bởi tiêu chuẩn sai.

13. Triển vọng toàn cảnh & cảnh báo từ DeepSeek

• DeepSeek (Trung Quốc) không phải một “cú sốc kỹ thuật”, nhưng là “cú thức tỉnh về mặt chính trị và thị trường”.
• Là minh chứng rằng giới hạn (sanction, regulation) có thể khiến các quốc gia sáng tạo theo hướng khác.
• Nhiều CEO đồng thuận: cuộc đua AI sẽ không dừng, Mỹ cần “thắng bằng việc được chấp nhận rộng khắp” chứ không chỉ chặn Trung Quốc.